Usługi rynku pracy są świadczone dla osób poszukujących pracy. Mają na celu pomoc w poruszaniu się po rynku pracy, we właściwym określeniu kompetencji oraz w podniesieniu kwalifikacji zawodowych. Wśród najważniejszych usług rynku pracy wymienia się: pośrednictwo, poradnictwo i informację zawodową, pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy oraz szkolenia. Aby były one skuteczne powinny być zindywidualizowane, dopasowane do potrzeb tych, do których są skierowane, a równocześnie świadczone w sposób kompleksowy.
Pośrednictwo | Poradnictwo zawodowe | Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy | Szkolenia | Finansowanie | Kontraktowanie | Kompleksowość
Pośrednictwo
Usługa ta polega na udzielaniu osobie poszukującej pracy pomocy w zdobyciu odpowiedniego zatrudnienia, a pracodawcom – w pozyskaniu właściwych pracowników.
Zgodnie z zapisami Ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (zwanej dalej ustawą) pośrednictwo może być świadczone przez urzędy pracy, agencje zatrudnienia oraz Ochotnicze Hufce Pracy i polega w szczególności na:
– udzielaniu pomocy bezrobotnym i poszukującym pracy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia oraz pracodawcom w pozyskaniu pracowników o poszukiwanych kwalifikacjach zawodowych;
– pozyskiwaniu ofert pracy;
– upowszechnianiu ofert pracy, w tym przez przekazywanie ofert pracy do internetowej bazy ofert pracy, udostępnianej przez ministra właściwego do spraw pracy;
– udzielaniu pracodawcom informacji o kandydatach do pracy, w związku ze zgłoszoną ofertą pracy;
– informowaniu bezrobotnych i poszukujących pracy oraz pracodawców o aktualnej sytuacji i przewidywanych zmianach na lokalnym rynku pracy;
– inicjowaniu i organizowaniu kontaktów bezrobotnych i poszukujących pracy z pracodawcami;
– współdziałaniu powiatowych urzędów pracy w zakresie wymiany informacji o możliwościach uzyskania zatrudnienia i szkolenia na terenie ich działania;
– informowaniu bezrobotnych o przysługujących im prawach i obowiązkach.
Poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa służą pomocą osobie poszukującej pracy w określeniu własnych kompetencji, a przez to możliwości w zakresie zatrudnienia (adekwatnych do tych kompetencji). Usługi te, podobnie jak pośrednictwo, świadczone są przez urzędy pracy, agencje zatrudnienia i Ochotnicze Hufce Pracy.
Zgodnie z zapisami ustawy poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa polega na udzielaniu bezrobotnym i poszukującym pracy pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia, w szczególności na:
– udzielaniu informacji o zawodach, rynku pracy oraz możliwościach szkolenia i kształcenia;
– udzielaniu porad z wykorzystaniem standaryzowanych metod ułatwiających wybór zawodu, zmianę kwalifikacji, podjęcie lub zmianę zatrudnienia, w tym – badaniu zainteresowań i uzdolnień zawodowych;
– kierowaniu na specjalistyczne badania psychologiczne i lekarskie, umożliwiające wydawanie opinii o przydatności zawodowej do pracy i zawodu albo kierunku szkolenia;
– inicjowaniu, organizowaniu i prowadzeniu grupowych porad zawodowych dla bezrobotnych i poszukujących pracy.
Urzędy Pracy, zgodnie z ustawą, mają obowiązek zatrudniać na stanowisko doradcy zawodowego (świadczącego wyżej wymienione formy pomocy) tylko osoby z licencją zawodową (tj. posiadające co najmniej 24-miesięczny staż pracy na stanowisku doradcy zawodowego w publicznych służbach zatrudnienia i ukończone studia magisterskie lub co najmniej 12-miesięczny staż pracy na stanowisku doradcy zawodowego w publicznych służbach zatrudnienia i ukończone studia magisterskie z zakresu psychologii lub poradnictwa zawodowego).
Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy polega na przygotowywaniu osób poszukujących pracy do lepszego radzenia sobie w poszukiwaniu i podejmowaniu zatrudnienia.
Zgodnie z zapisami ustawy pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy realizowana jest przez:
– uczestnictwo w szkoleniu z zakresu umiejętności poszukiwania pracy;
– uczestnictwo w zajęciach aktywizacyjnych;
– dostęp do informacji i elektronicznych baz danych służących uzyskaniu umiejętności poszukiwania pracy i samozatrudnienia.
Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy jest udzielana przez powiatowe urzędy pracy w ramach klubów pracy oraz przez centra informacji i planowania kariery zawodowej wojewódzkich urzędów pracy. Usługi takie świadczą również między innymi organizacje rynku pracy oraz akademickie biura karier.
Szkolenia
Szkolenia dla osób poszukujących pracy służą podniesieniu kwalifikacji zawodowych i innych kwalifikacji, zwiększających szansę na uzyskanie lub utrzymanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Prowadzone są przez instytucje szkoleniowe.
Zgodnie z zapisami ustawy szkolenia obejmują:
– podniesienie i zmianę kwalifikacji zawodowych;
– rozwój umiejętności aktywnego poszukiwania pracy.
Finansowanie
Usługi rynku pracy mogą być finansowane z:
– Funduszu Pracy i środków samorządów środkami – tymi dysponują Marszałek lub Starosta, którzy mogą zlecić ich realizację publicznym służbom zatrudnienia lub powierzyć innym instytucjom rynku pracy;
– Funduszy unijnych – Program Operacyjny Kapitał Ludzki mający na celu wzrost zatrudnienia i integrację społeczną. O środki finansowe na świadczenie usług w ramach projektów skierowanych do różnych grup osób poszukujących pracy mogą starać się wszystkie instytucje rynku pracy;
– Środków własnych osób poszukujących pracy i pracodawców – osoby i firmy zainteresowane usługami rynku pracy mogą je zakupić w wybranych przez siebie instytucjach rynku pracy.
Kontraktowanie usług rynku pracy
W świadczeniu usług rynku pracy w Polsce dominują publiczne służby zatrudnienia, które świadczą je nieodpłatnie, zgodnie z zasadami dostępności, dobrowolności oraz równości. Realizacja usług może być również zlecona innym instytucjom rynku pracy.
Więcej o kontraktowaniu >
Kompleksowość usług rynku pracy
W przypadku osób o niskich kompetencjach, napotykających na liczne bariery na rynku pracy, skuteczne efekty aktywizacji zawodowej daje realizacja kompleksowych projektów, obejmujących odpowiednio dopasowane usługi rynku pracy oraz działania uzupełniające. Pozwalają one przezwyciężyć trudności, nie tylko związane bezpośrednio z kwalifikacjami zawodowymi, ale również problemy natury bytowej. Taki charakter powinna mieć między innymi aktywizacja grup wykluczonych.
Przykłady kompleksowych projektów >
W realizacji kompleksowych projektów w Polsce specjalizują się organizacje pozarządowe świadczące usługi rynku pracy.
Metodologią, która obejmuje wszystkie usługi rynku pracy, a adresowana jest do osób zagrożonych zwolnieniem jest outplacement.
